MPSC Science

♦️आज झालेला राज्यसेवा पूर्व परीक्षा पेपर २०२५ 👉 ९ नोव्हेंबर २०२५ जॉइन करा @eMPSCkatta

📚 @eMPSCkatta संचलित टॉप टेलिग्राम चॅनेल्स – 🔹 eMPSCkatta (सर्वात मोठं चॅनेल) 👉  @eMPSCkatta 🔹 स्पर्धाग्राम अँप (Spardhagram) 👉  @spardhagram 🔹 चालू घडामोडी अपडेट्स (Daily) 👉 @ChaluGhadamodi ✍️ मराठी व्याकरण – @Marathi ✍️ इंग्रजी व्याकरण – @MPSCEnglish 📜 इतिहास – @MPSCHistory 🗺️ भूगोल – @MPSCGeography 🏛️ राज्यशास्त्र – @MPSCPolity 💹 अर्थशास्त्र – @MPSCEconomics 🔬 विज्ञान व तंत्रज्ञान-- @MPSCScience 🧮 अंकगणित व बुद्धिमत्ता @MPSCmaths 📢 तुम्ही जॉईन केलं का?

महाराष्ट्र गट-क सेवा मुख्य परीक्षा 2024 आज झालेला GS पेपर जॉइन करा @empsckatta

अणूची परिपूर्ण रचना ⚛️ 1.अणुचे केंद्रक (Nucleus) 🧲 ➤ अणुच्या केंद्रभागी एक भरीव, दाट केंद्रक असते. ➤ केंद्रकाभोवती मोठी पोकळ जागा असते, जिथे इलेक्ट्रॉन परिभ्रमण करतात. ➤ केंद्रकात प्रोटॉन व न्यूट्रॉन असतात; या दोघांना मिळून न्यूक्लिऑन म्हणतात. ➤ अणूत प्रोटॉनची संख्या = इलेक्ट्रॉनची संख्या → अणू विद्युतदृष्ट्या उदासीन (Neutral). ➤ न्यूट्रॉनची संख्या वेगळी असू शकते → त्यामुळे आइसोटोप्स अस्तित्वात येतात. 2.अणुमधील मूलभूत कण 🔬 (अ) प्रोटॉन (Proton) (p⁺) ➤ धन प्रभारित (+1.6 × 10⁻¹⁹ कुलॉम). ➤ केंद्रकात असतो. ➤ शोध: गोल्डस्टेन. ➤ नाव दिले: अर्नेस्ट रदरफोर्ड. (आ) न्यूट्रॉन (Neutron) (n) ➤ कोणताही प्रभार नसलेला (Neutral). ➤ केंद्रकात असतो. ➤ शोध: जेम्स चॅडविक. (इ) इलेक्ट्रॉन (Electron) (e⁻) ➤ ऋण प्रभारित (-1.6 × 10⁻¹⁹ कुलॉम). ➤ केंद्रकाभोवती विशिष्ट कक्षांमध्ये परिभ्रमण करतो. ➤ शोध: जे. जे. थॉमसन. ➤ प्रयोग: कॅथोड रे (Cathode Ray) ट्यूब. 3.इतर सूक्ष्म कण 🔍 (अ) पॉझिट्रॉन (Positron) ➤ "धन इलेक्ट्रॉन". ➤ शोध: पॉल डिरॅक व कार्ल अँडरसन. (आ) न्यूट्रिनो (Neutrino) आणि अँटिन्यूट्रिनो (Antineutrino) ➤ कोणताही विद्युत प्रभार नसतो. ➤ शोध: एन्रिको फर्मी. (इ) मेसॉन (Meson) ➤ अस्थिर कण, अणुच्या केंद्रकात आढळतात. ➤ शोध: हिडेकी युकावा आणि वॉल्टर हेइटलर. (ई) अँटिप्रोटॉन (Antiproton) ➤ ऋण प्रभारित प्रोटॉन. ➤ शोध: एमिलिओ सेग्रे व ओवेन चेंबरलेन. (उ) बोसॉन (Boson) ➤ भारतीय शास्त्रज्ञ सत्येंद्रनाथ बोस यांच्या नावावरून नामकरण. ➤ हिग्स बोसॉन हा सर्वात महत्त्वाचा बोसॉन, कारण तो इतर कणांना वस्तुमान (Mass) देतो. 🔥जॉईन🔥 @MPSCScience

जे. जे. थॉमसन - अणुचे प्रतिरूप ⚛️ 1.जे. जे. थॉमसन आणि अणुची रचना ➤ ब्रिटिश भौतिकशास्त्रज्ञ जे. जे. थॉमसन यांनी डाल्टनच्या अणुसिद्धांतात बदल सुचवले. ➤ त्यांनी अणूमधील सूक्ष्म ऋणप्रभारित कणांचे अस्तित्व शोधले. ➤ त्यांना "अणूच्या सर्वात लहान कणांचा शोधक" म्हणून ओळखले जाते. 2.थॉमसनचा अणुसिद्धांत (Plum Pudding Model) 🍮 ➤ थॉमसनने अणूला कलिंगड/पुडिंग यांची उपमा दिली. ➤ त्यांच्या मते, अणूतील धनप्रभार संपूर्ण अणूत समान रीतीने पसरलेला असतो. ➤ या धनप्रभाराच्या सागरात ऋणप्रभारित इलेक्ट्रॉन जणू बिया किंवा मनुके याप्रमाणे बसलेले असतात. ➤ अणू एकंदरीत विद्युत उदासीन असतो कारण धनप्रभार आणि ऋणप्रभार समान असतो. 3.थॉमसनच्या सिद्धांतातील महत्त्वाचे मुद्दे ➤ अणू हा धनप्रभाराच्या गोळ्यासारखा आहे. ➤ ऋणप्रभारित इलेक्ट्रॉन त्यामध्ये रोवलेले असतात. ➤ यामुळे अणू स्थिर राहतो, असे मानले गेले. 4.इलेक्ट्रॉनचा शोध 🔬 ➤ कॅथोड रे (Cathode Ray) च्या अभ्यासादरम्यान थॉमसन यांनी इलेक्ट्रॉनचा शोध लावला. ➤ त्यांनी इलेक्ट्रॉन हे ऋणभारित (Negative charge) कण आहेत, हे सिद्ध केले. ➤ 1906 साली त्यांना या शोधासाठी नोबेल पारितोषिक मिळाले. 5.थॉमसनच्या सिद्धांतातील त्रुटी ❌ ➤ धनप्रभार अणूमध्ये सर्वत्र पसरलेला असतो, हे चुकीचे ठरले. ➤ रदरफोर्डच्या सुवर्णपत्रक प्रयोगातून असे दिसून आले की अणूचा बहुतांश भाग रिकामा असतो. ➤ अणूमधील धनप्रभार एका केंद्रकात केंद्रित असतो, हे रदरफोर्डने सिद्ध केले. ➤ त्यामुळे थॉमसनचे 'Plum Pudding Model' चुकीचे ठरले. 6.थॉमसनच्या शोधाचे महत्त्व 🌟 ➤ डाल्टनचा "अणू अविभाज्य आहे" हा सिद्धांत खोटा ठरला. ➤ अणूमध्ये उपपरमाणवीय कण (Subatomic particles) असतात, हे प्रथमच सिद्ध झाले. ➤ अणुसंशोधनाला नवीन दिशा मिळाली. ➤ जरी त्यांचा सिद्धांत अचूक नव्हता, तरी त्यातून रदरफोर्ड, बोहर आणि पुढील शास्त्रज्ञांना अणूची खरी रचना शोधण्याची प्रेरणा मिळाली. 🔥जॉईन🔥 @MPSCScience

⚛️ अणुसिद्धांत (जॉन डाल्टन, इ.स. 1803) 1.डाल्टनचा अणुसिद्धांत ➤ सर्व द्रव्य अतिशय लहान कणांनी बनलेले असून त्या कणांना अणू म्हणतात. ➤ अणू अविभाज्य आणि सर्वात लहान कण आहेत. ➤ एकाच मूलद्रव्याचे सर्व अणू एकसारखे असून त्यांचे वस्तुमान व गुणधर्म समान असतात. ➤ वेगवेगळ्या मूलद्रव्यांचे अणू भिन्न असून त्यांचे वस्तुमान व गुणधर्म वेगळे असतात. ➤ रासायनिक अभिक्रियेत अणूंची पुनर्रचना होते, ते निर्माण किंवा नष्ट होत नाहीत. ➤ दोन किंवा अधिक मूलद्रव्ये एकत्र आली की, त्यांचे अणू साध्या पूर्णांकाच्या प्रमाणात एकत्र येऊन संयुगे तयार करतात. 2.डाल्टनच्या सिद्धांतातील मर्यादा ➤ अणूच्या आतील रचनेबद्दल (प्रोटॉन, न्यूट्रॉन, इलेक्ट्रॉन) काहीही माहिती दिली नाही. ➤ वेगवेगळ्या मूलद्रव्यांच्या अणूंचे वस्तुमान भिन्न का असते, हे स्पष्ट केले नाही. ➤ समस्थानिके (isotopes) आणि समभारी (isobars) यांचे स्पष्टीकरण दिले नाही. ➤ अणू हा कडक व भरीव गोळा आहे असे मानले, परंतु नंतर थॉमसन व रदरफोर्ड यांच्या प्रयोगांनी अणूमध्ये पोकळ जागा असल्याचे सिद्ध केले. 3.आधुनिक अणुसिद्धांत व डाल्टनचे योगदान ➤ डाल्टनचा सिद्धांत हा आधुनिक रसायनशास्त्राचा पाया मानला जातो. ➤ त्यांच्या सिद्धांतामुळे अणूंच्या रचनेचा व रासायनिक अभिक्रियांचा अभ्यास सुरू झाला. ➤ नंतरच्या संशोधनांमधून सिद्ध झाले की अणू अविभाज्य नसून, ते इलेक्ट्रॉन, प्रोटॉन आणि न्यूट्रॉन यांनी बनलेले आहेत. ➤ आजही डाल्टनचा सिद्धांत रासायनिक अभिक्रियांचे मूलभूत नियम (वस्तुमान संरक्षणाचा नियम, निश्चित प्रमाणाचा नियम, बहुगुणक प्रमाणाचा नियम) समजण्यासाठी उपयुक्त ठरतो. 👉 निष्कर्ष: डाल्टनचा अणुसिद्धांत अणूविज्ञानाची सुरुवात करणारा ठरला. त्याने दिलेल्या गृहीतकांमध्ये काही मर्यादा असल्या तरी आधुनिक अणुरचनेच्या अभ्यासासाठी त्याचे योगदान पायाभूत आहे. 🔥जॉईन🔥 @MPSCScience

Molarity, Molality, Normality

राज्यसेवा पूर्व परीक्षा । Last 28 Days Strategy By आशिष सर लिंक: https://youtu.be/qQo7f9yVvTc?si=ZDt0GU0g1VbAJQzl आज सकाळी 8 वाजता @eMPSCkatta YouTube चॅनेल वर

♻️ विज्ञान - शोध व संशोधक ♻️ 01) विमान – राईट बंधू 02) डिझेल इंजिन - रुडाल्फ डिझेल 03) रडार - टेलर व यंग 04) रेडिओ - जी. मार्कोनी 05) वाफेचे इंजिन - जेम्स वॅट 06) थर्मामीटर - गॅलिलीयो 07) हेलीकॉप्टर - सिकोर्स्की 08) विजेचा दिवा - एडिसन 09) रेफ्रीजरेटर - पार्किन्स 10) वनस्पातींनाही संवेदना असतात - जगदीशचंद्र बोस 11) सापेक्षतेचा सिद्धांत – आइनस्टाइन 12) सायकल - मॅकमिलन 13) डायनामाइट - आल्फ्रेड नोबेल 14) रेडियम - मेरी क्युरी व पेरी क्युरी 15) टेलिफोन - आलेक्सांडर ग्रॅहाम बेल 16) ग्रामोफोन - एडिसन 17) टेलिव्हिजन - जॉन बेअर्ड 18) पेनिसिलिन - आलेक्सांडर फ्लेमिंग 19) उत्क्रांतिवाद - डार्विन 20) भूमिती - युक्लीड 21) देवीची लस - जेन्नर 22) अंधांसाठी लिपी - ब्रेल लुईस 23) अँटी रेबीज -लुई पाश्चर 24) इलेक्ट्रोन – थॉमसन 25) हायड्रोजन - हेन्री कॅवेनडिश 26) न्यूट्रोन – चॅडविक 27) आगकाड्याची पेटी - जॉन वॉकर 28) विद्युतजनक यंत्र - मायकेल फॅरेडे 29) कॉम्पुटर - वॅने बूश व शॉल 30) गुरुत्वाकर्षण सिध्दांत – न्यूटन

लाईव्ह streaming सुरू आहे जॉइन व्हा

आज 9 वाजता Biology - Botony, Zoology, Virology यांच revision session होईल

✅ पाठच करायचं ✅ ✅ No Other Option ✅

Chemistry revision session by Ashish Sir . जॉईन - @eMPSCkatta

आज 9 वाजता आपण Chemistry Revision session घेणार आहोत